Estimated reading time: 10 minuten
Een gootsteen verstopt, het overkomt vrijwel iedereen wel eens. Je draait de kraan open en het water blijft in de gootsteen staan, of loopt veel te langzaam weg. Direct herkenbaar en bijzonder frustrerend, vooral als je net wilt afwassen of koken. Het goede nieuws: in de meeste gevallen kun je de gootsteen ontstoppen zonder loodgieter. In dit artikel lees je precies hoe je een verstopte keukenafvoer zelf aanpakt, welke methodes echt werken, wat je juist níét moet doen, en wanneer ontstopper korrels een optie zijn.
Inhoudsopgave
Waarom raakt je gootsteen verstopt?
Een verstopping in de keuken ontstaat zelden van de ene op de andere dag. Het is een geleidelijk proces waarbij vuil zich ophoopt in de afvoer en leidingen. De meest voorkomende oorzaken:
Vet en olie vormen de grootste boosdoener wanneer je keukenafvoer verstopt raakt. Vloeibaar vet lijkt onschuldig als je het wegspoelt, maar zodra het afkoelt, stolt het en hecht zich aan de binnenkant van de leidingen. Deze vetlaag wordt steeds dikker en trekt ander vuil aan, waardoor de doorgang uiteindelijk volledig kan blokkeren.
Etensresten zoals rijstkorrels, pastarestjes, koffiedik en groenteresten glippen makkelijk door het rooster van je gootsteen. Deze kleine deeltjes blijven plakken aan de vetlaag die zich al in de leiding heeft gevormd. Het resultaat: een steeds hardnekkigere prop.
Zeepresten en kalkaanslag kunnen zich ophopen in de afvoer, vooral in combinatie met hard water. Deze stoffen hechten zich aan de wanden van de leidingen en verminderen de doorstroming geleidelijk.
Oudere riolering speelt soms ook een rol. Vooral in oudere woningen zijn de leidingen soms aangelegd met gietijzeren buizen die door roest in combinatie met vuil sneller dichtslibben.
Herken je dit? Dan is de gootsteen verstopt door vet en etensresten, de meest voorkomende situatie. Gelukkig kan je dit vaak zelf oplossen.
Stap voor stap je gootsteen ontstoppen
Voordat je begint met ontstoppen, is het handig om te weten dat er verschillende methodes zijn die je kunt proberen. Begin altijd met de mildste aanpak en werk naar intensievere methodes toe als het probleem aanhoudt.
Methode 1: Heet water en afwasmiddel
De eenvoudigste methode om te proberen als je gootsteen niet goed doorloopt. Vooral effectief bij gootsteen verstopt door vet.
Kook een volle waterkoker of pan met water. Voeg een flinke scheut afwasmiddel toe aan de gootsteen en giet daarna het hete water langzaam in de afvoer. Het afwasmiddel helpt om vetresten op te lossen, terwijl het hete water de vetlaag verzacht en wegspoelt. Herhaal dit twee tot drie keer indien nodig en wacht tussendoor even.
Let op: gebruik geen kokend water bij PVC-leidingen of kunststof sifons. Warm water (rond 50-70°C) is dan veiliger.
Methode 2: Soda en azijn
Een beproefde, milieuvriendelijke methode om de afvoer te ontstoppen.
Strooi een paar eetlepels baking soda (zuiveringszout) in de afvoeropening. Giet er vervolgens een flinke scheut schoonmaakazijn overheen. Het mengsel begint te bruisen, dat is een goed teken. Laat dit 15 tot 30 minuten inwerken. Spoel daarna door met heet water.
Deze methode werkt goed bij lichte tot matige verstoppingen door vet en zeepresten. De chemische reactie helpt om vuil los te weken zonder de leidingen aan te tasten.
Methode 3: De plopper gebruiken
Een rubberen plopper (gootsteenontstopper) is in de meeste gevallen ook een effectief hulpmiddel.
Vul de gootsteen met een laagje water van enkele centimeters – dit versterkt de zuigkracht. Heb je een overloop of tweede afvoer? Dek deze af met een natte doek om druk te behouden. Plaats de plopper stevig over de afvoer en maak krachtige, pompende bewegingen op en neer. Herhaal dit meerdere keren totdat je merkt dat de verstopping loskomt.
Tip: Warm de rubberen kop even op onder warm water. Hierdoor wordt het rubber flexibeler en sluit het beter af.
Methode 4: Sifon schoonmaken
Als bovenstaande methodes niet werken, is de kans groot dat de verstopping in de sifon zit. Dat is de gebogen buis (zwanenhals) direct onder je gootsteen.
Zet een emmer of bak onder de sifon om opspattend water op te vangen. Draai vervolgens de sifon los. Bij PVC-buizen kan dit vaak met de hand, anders gebruik je een waterpomptang met een doekje om krassen te voorkomen. Maak de sifon leeg en spoel alle onderdelen schoon met warm water en een beetje afwasmiddel. Let goed op de rubberen ringen (deze heb je straks weer nodig). Monteer de sifon weer terug en draai handvast aan. Zet de kraan open en controleer op lekkage.
Het sifon schoonmaken is vaak de meest effectieve oplossing bij hardnekkige verstoppingen die met ploppen of spoelen niet loskomen.
Methode 5: Ontstoppingsveer
Zit de verstopping dieper in de leiding, dan kan een ontstoppingsveer uitkomst bieden.
Verwijder eerst de sifon (zie methode 4). Schuif de ontstoppingsveer voorzichtig in de afvoerleiding en draai heen en weer wanneer je weerstand voelt. Zo kun je de verstopping losweken of naar buiten trekken. Werk rustig en forceer niet, je wilt de leiding niet beschadigen.
Wat je niet moet doen bij een verstopte gootsteen
Er zijn hardnekkige mythes en riskante methodes die je beter kunt vermijden. Deze maken het probleem vaak erger in plaats van beter.
Koffieprut door de afvoer spoelen: Sommige mensen denken dat koffieprut de afvoer zou reinigen. Het tegendeel is waar. Slechts 30 procent lost op in water, de rest klontert en draagt bij aan het verergeren van de verstopping.
Chemische ontstoppers te snel gebruiken: Grijp niet meteen naar agressieve chemische middelen. Deze bevatten bijtende stoffen zoals natriumhydroxide of zwavelzuur die weliswaar vuil kunnen oplossen, maar ook je leidingen kunnen aantasten. Bij herhaald gebruik kunnen PVC-leidingen verzwakken of vervormen, en oudere metalen leidingen kunnen corroderen. Bovendien kunnen de korrels soms in de afvoer kristalliseren tot een vaste massa als er niet voldoende water bij komt – met als resultaat een nog grotere verstopping.
Vet door de gootsteen spoelen: Het lijkt makkelijk om restjes jus, olie of frituurvet weg te spoelen. Maar dit is dé manier om je afvoer te laten dichtslibben. Laat vet afkoelen in een oud potje of blikje en gooi het bij het restafval.
Te veel forceren met gereedschap: Als je met harde voorwerpen of veel kracht probeert de verstopping los te wrikken, kun je de leidingen beschadigen. Dit leidt tot lekkages en dure reparaties.
Wanneer zijn ontstopper korrels wel geschikt?
Ontstopper korrels (ook wel caustic soda korrels genoemd) kunnen in bepaalde situaties een oplossing bieden, maar het is belangrijk om ze correct en veilig te gebruiken.
Korrels zijn het meest geschikt wanneer mechanische methodes (ploppen, sifon schoonmaken) en natuurlijke middelen (soda, azijn) niet hebben gewerkt en de verstopping niet te diep zit. Ze werken het beste bij verstoppingen die dicht bij de afvoeropening zitten, waar de korrels daadwerkelijk bij kunnen komen.
Veilig gebruik van ontstopper korrels
Draag altijd beschermende handschoenen en bij voorkeur een veiligheidsbril. De korrels zijn bijtend en kunnen brandwonden veroorzaken bij huidcontact. Verwijder eerst zoveel mogelijk stilstaand water uit de gootsteen. Strooi de aanbevolen hoeveelheid (meestal 25% van de verpakking) in de afvoer en giet er voorzichtig voldoende heet water bij. Dit is cruciaal: zonder voldoende water kunnen de korrels uitdrogen en een vaste massa vormen. Laat het middel even inwerken en spoel daarna grondig door met veel water.
Wanneer korrels niet verstandig zijn
Als de verstopping diep in de leiding zit, kunnen de korrels niet op de juiste plek komen. Bij frequent gebruik kunnen korrels de leidingen beschadigen, vooral bij oudere of kwetsbare materialen. Meng nooit verschillende ontstoppingsmiddelen! Dat kan gevaarlijke chemische reacties veroorzaken.
Tips om verstoppingen te voorkomen
Voorkomen is altijd beter dan genezen. Met een paar eenvoudige gewoontes houd je je afvoer vrij en voorkom je dat je gootsteen verstopt raakt.
Gebruik een afvoerzeefje in je gootsteen. Dit simpele hulpmiddel van een paar euro vangt etensresten en ander vuil op voordat het de afvoer in kan glippen.
Spoel geen vet of olie door de gootsteen. Vang frituurvet, jus en andere vetten op in een oud potje of blikje en gooi dit bij het restafval. Veeg vettige pannen eerst af met keukenpapier voordat je ze afwast.
Spoel wekelijks door met heet water. Laat regelmatig een waterkoker heet water door de afvoer lopen om beginnende vetophoping tegen te gaan.
Doe maandelijks een preventieve soda-behandeling. Strooi een halve kop soda in de afvoer, eventueel met een scheutje azijn, en spoel door met heet water. Dit houdt de leidingen schoon en voorkomt nare geurtjes.
Maak de sifon eens per kwartaal schoon. Door de sifon periodiek te demonteren en schoon te spoelen, verwijder je opgehoopt vuil voordat het een probleem wordt
Veelgestelde vragen
Gootsteen verstopt, wat te doen als eerste stap?
Begin met de eenvoudigste oplossing: giet heet water met afwasmiddel door de afvoer en probeer daarna te ploppen. Werkt dit niet? Probeer dan soda met azijn. Blijft het water staan, dan is het tijd om de sifon schoon te maken.
Hoe lang duurt het voordat een ontstoppingsmiddel werkt?
Bij huismiddelen zoals soda en azijn is 15-30 minuten inwerktijd meestal voldoende. Chemische ontstoppers hebben vaak 30 minuten nodig, soms langer afhankelijk van de ernst van de verstopping.
Kan ik schade aanrichten door zelf te ontstoppen?
Met voorzichtigheid en de juiste technieken is de kans op schade klein. Vermijd echter agressieve chemische middelen bij herhaald gebruik en forceer nooit met gereedschap.
Wanneer moet ik een loodgieter bellen?
Schakel professionele hulp in als je eigen pogingen geen resultaat opleveren, als meerdere afvoeren in huis tegelijk verstopt zijn, als er water terugstroomt, of als je vermoedt dat de verstopping diep in het riool zit. Ook bij terugkerende verstoppingen kan een specialist de onderliggende oorzaak achterhalen.
Werkt cola of ander frisdrank om te ontstoppen?
Dit is een mythe. Cola bevat fosforzuur dat in theorie kalk kan oplossen, maar in de praktijk is de concentratie veel te laag om een verstopping te verhelpen.
Tot slot
Een verstopte gootsteen is vervelend, maar meestal goed zelf op te lossen. Begin altijd met de mildste methode; heet water, soda en azijn of de plopper. Werk pas naar intensievere oplossingen toe als dat nodig is. Het sifon schoonmaken is vaak de meest effectieve aanpak bij hardnekkige verstoppingen.
Ontstopper korrels kunnen een optie zijn wanneer andere methodes niet werken, mits je ze veilig en volgens de gebruiksaanwijzing toepast. Gebruik ze met mate en wees je bewust van de risico’s bij verkeerd gebruik.
Blijven je pogingen zonder resultaat, of heb je te maken met terugkerende verstoppingen? Dan is het verstandig om een vakman te raadplegen. Een professional kan de oorzaak achterhalen en de verstopping op een veilige manier verhelpen.