Wastafel verstopt? Zo ontstop je de badkamerafvoer zelf en voorkom je stank

Een wastafel verstopt is een vervelend maar veelvoorkomend probleem in de badkamer. Het water loopt niet meer door, er blijft een laagje staan na het tandenpoetsen en er komt soms een vieze geur uit de afvoer. In de meeste gevallen kun je een verstopte badkamerafvoer zelf oplossen zonder een loodgieter te bellen. Dit artikel laat je precies zien hoe je stap voor stap te werk gaat, welke methodes echt werken en wanneer je beter professionele hulp kunt inschakelen.

Waarom raakt je wastafel verstopt?

De meest voorkomende oorzaak van een verstopte wastafel in de badkamer is de combinatie van haar en zeepresten. Haar dat tijdens het wassen, scheren of kammen in de wasbak belandt, verstrikt zich in de afvoer en vormt samen met zeep, shampoo en crèmes een hardnekkige laag. Deze substantie plakt aan de wanden van de leidingen en de sifon, waardoor de waterdoorstroming geleidelijk afneemt.

Andere boosdoeners zijn:

• Zeepresten en huidvetten die zich op de bodem van de sifon opstapelen
• Tandenstokers en wattenstaafjes die per ongeluk in de afvoer glijden
• Scheerschuim en gel dat na het scheren niet goed wordt weggespoeld
• Kalkaanslag in combinatie met hard water, waardoor de leidingen vernauwen

Deze materialen hopen zich op in de sifon wastafel (de zwanenhals onder de wasbak) en vormen een prop die het water tegenhoudt. Het resultaat: een wastafel die niet meer loopt of waarbij het water langzaam wegloopt.

Stap voor stap je wastafel ontstoppen

Voordat je begint met het ontstoppen van je wastafel, is het verstandig om te beginnen met de mildeste methode en pas over te gaan naar intensievere methodes als dat nodig is.

Stap 1: Haar en vuil uit de afvoer halen

Begin met het verwijderen van zichtbaar haar en vuil uit de afvoeropening. Gebruik hiervoor een ijzerdraad met een haakje eraan of een speciale afvoerhaak. Steek het voorzichtig in de afvoer en draai terwijl je het naar boven trekt. Haar en zeepresten komen mee naar boven. Gooi deze resten bij het afval, niet terug in de afvoer.

Dit is vaak al voldoende bij een beginnende verstopping en kost maar een paar minuten.

Stap 2: De plopper gebruiken

Een rubberen plopper is een effectief hulpmiddel om een verstopping in de badkamerafvoer los te wrikken.

Vul de wastafel met een laag water van 3 tot 5 centimeter. Dit water zorgt voor een betere afsluiting en versterkt het vacuüm. Plaats de rubberen kop van de plopper stevig over de afvoeropening en maak krachtige, pompende bewegingen op en neer. Herhaal dit 10 tot 15 keer. Het vacuüm dat ontstaat, kan de prop met haar en zeepresten losmaken.

Tip: Heb je een overloopopening in je wastafel? Dek deze af met een natte doek zodat de druk niet ontsnapt.

Stap 3: De sifon wastafel schoonmaken

Als ploppen niet werkt, zit de verstopping waarschijnlijk in de sifon wastafel schoonmaken. Dit is de gebogen buis onder de wasbak die water vasthoudt om stank uit de riolering tegen te houden.

Voorbereiding

Plaats een emmer of teil onder de sifon om water op te vangen. Leg een handdoek klaar voor gemorst water en draag rubberen handschoenen.

Sifon demonteren

Kijk of je de aansluitingen met de hand los kunt draaien. Bij een kunststof sifon gaat dit meestal zonder gereedschap. Bij een metalen sifon heb je mogelijk een waterpomptang nodig. Wikkel dan wel een doek om de moer om krassen te voorkomen.

Draai eerst de bovenste aansluiting los, daarna de onderste. Laat het water in de emmer lopen. Noteer hoe de onderdelen in elkaar zitten – vooral de volgorde van de rubberen ringen.

Sifon reinigen

Haal alle haar, zeepresten en vuil uit de sifon. Gebruik een oude tandenborstel of een borstel om hardnekkig vuil los te maken. Spoel alle onderdelen grondig schoon met warm water en een beetje afwasmiddel.

Controleer ook de afdichtringen. Als deze beschadigd of verhard zijn, vervang ze dan direct om lekkages te voorkomen.

Sifon terugplaatsen

Monteer de sifon in de omgekeerde volgorde terug. Draai de aansluitingen stevig aan, maar niet te hard – vooral bij kunststof onderdelen. Open de kraan en controleer of er geen water lekt.

Stap 4: Soda en azijn voor resterende verstoppingen

Als de sifon schoon is maar het water loopt nog steeds niet optimaal, kan er nog een lichte verstopping in de leiding zitten.

Strooi 3 tot 4 eetlepels baking soda in de afvoeropening. Giet er vervolgens een flinke scheut schoonmaakazijn bij. Het mengsel begint te bruisen, laat dit 15 tot 30 minuten inwerken. Spoel daarna door met heet water. De chemische reactie lost zeepresten en kalkaanslag op zonder de leidingen te beschadigen.

Stap 5: Ontstoppingsveer voor diepe verstoppingen

Zit de verstopping dieper in de leiding, buiten bereik van de sifon? Dan kan een ontstoppingsveer uitkomst bieden.

Verwijder de sifon (zie stap 3). Schuif de ontstoppingsveer voorzichtig in de afvoerleiding totdat je weerstand voelt. Draai de veer heen en weer en probeer de prop los te wrikken. Trek de veer voorzichtig terug en verwijder het haar en vuil. Herhaal dit tot de leiding vrij is.

Hardnekkige verstoppingen: wanneer ontstopper korrels een optie zijn

Bij hardnekkige verstoppingen waar mechanische methodes niet helpen, kunnen ontstopper korrels een laatste optie zijn voordat je een loodgieter inschakelt. Korrels zijn vooral geschikt bij verstoppingen die dicht bij de afvoeropening zitten en bestaan uit haar, zeep en vet.

Veilig gebruik van korrels

Draag beschermende handschoenen en een veiligheidsbril, de korrels bevatten bijtende stoffen zoals natriumhydroxide die ernstige brandwonden kunnen veroorzaken. Verwijder zoveel mogelijk stilstaand water uit de wastafel. Strooi de aanbevolen hoeveelheid (meestal een schepje of 25% van de verpakking) in de afvoer. Giet vervolgens voorzichtig een ruime hoeveelheid kokend water bij. Dit is essentieel: zonder voldoende water kunnen de korrels uitdrogen en een vaste massa vormen die de verstopping alleen maar verergert. Laat het middel 15 tot 30 minuten inwerken en spoel daarna grondig door met veel water.

Wanneer korrels niet verstandig zijn

Korrels zijn niet geschikt als de verstopping diep in de leiding zit, want dan kunnen ze niet op de juiste plek komen. Ook bij PVC-leidingen en kunststof sifons moet je voorzichtig zijn – herhaald gebruik kan de materialen aantasten. Meng nooit verschillende chemische ontstoppers met elkaar of met warm water, want dit kan gevaarlijke reacties veroorzaken.

Vloeibare ontstopper als alternatief voor korrels

Bij hardnekkige verstoppingen kun je naast korrels ook vloeibare ontstopper overwegen. Vloeibare ontstoppers werken sneller en zijn vaak effectiever bij verstoppingen die verder in de leiding zitten, omdat ze makkelijker door het water heen kunnen dringen en zich over grotere oppervlaktes kunnen verspreiden. Ze zijn ook minder gevoelig voor het kristallisatieprobleem dat korrels hebben bij onvoldoende water.

Net als bij korrels moet je vloeibare ontstopper altijd volgens de gebruiksaanwijzing toepassen. Draag handschoenen en een bril, giet het product voorzichtig in de afvoer en volg de aanbevolen inwerktijd. Meng nooit vloeibare ontstoppers met andere middelen.

Wanneer kies je voor vloeibaar of korrels?

Gebruik vloeibare ontstopper als de verstopping verder in de leiding zit of als je sneller resultaat wilt. Korrels zijn geschikter als de prop dicht bij de afvoeropening zit en je een krachtigere, geconcentreerde werking nodig hebt.

Wat je niet moet doen bij een verstopte wastafel

Er zijn een paar veelgemaakte fouten die je beter kunt vermijden. Deze maken het probleem vaak erger of veroorzaken schade.

Koffiedik, cola of frisdrank gebruiken: Sommige mensen denken dat deze middelen de afvoer reinigen. In de praktijk lost koffiedik maar gedeeltelijk op en draagt bij aan verstoppingen. Cola bevelt te weinig fosforzuur om effectief te zijn.

Chemische ontstoppers combineren: Meng nooit verschillende ontstoppingsmiddelen met elkaar. De combinatie van bijtende stoffen kan gevaarlijke gassen vrijlaten of explosieve reacties veroorzaken.

Te veel kracht zetten: Forceer nooit met scherp gereedschap of een ontstoppingsveer. Je kunt de leidingen beschadigen, wat leidt tot lekkages en dure reparaties.

Korrels direct in droge afvoer gieten: Zonder voldoende water kunnen korrels kristalliseren tot een harde massa die de verstopping verergert. Dit kan leiden tot een situatie waarbij de hele afvoerpijp vervangen moet worden.

Stank uit wastafel verwijderen

Een nare geur uit de wastafel is vaak een teken van ophoping van vuil in de sifon of leidingen. De stank ontstaat doordat bacteriën zich voeden met haar, zeepresten en huidvetten.

Materiaalgerichte aanpak

Voor kunststof sifons: Maak de sifon schoon volgens de stappen hierboven. Kunststof is gevoelig voor krassen, draai daarom alleen met de hand of gebruik een waterpomptang met een beschermende doek. Spoel na met warm water en een mild reinigingsmiddel.

Voor metalen sifons: Deze kunnen roesten, waardoor stank ontstaat. Maak de sifon schoon en controleer op roestplekken. Bij lichte roest kun je de plekken behandelen met een roestverwijderaar. Bij zware aantasting is vervanging vaak de beste oplossing.

Preventief onderhoud: Regelmatig een sopje met warm water en soda door de afvoer laten lopen, voorkomt dat bacteriën zich nestelen en stank veroorzaken.​

Hoe verstoppingen te voorkomen

Voorkomen is makkelijker dan genezen. Met een paar simpele gewoontes houd je je afvoer wastafel schoon en voorkom je dat deze verstopt raakt.

Gebruik een afvoerzeefje. Dit goedkope hulpmiddel vangt haartjes en zeepresten op voordat ze de afvoer in glijden. Maak het zeefje wekelijks schoon.

Spoel regelmatig met heet water. Laat eens per week een waterkoker heet water door de afvoer lopen. Dit lost beginnende vet- en zeepresten op voordat ze een prop vormen.

Doe maandelijks een soda-behandeling. Strooi een eetlepel baking soda in de afvoer, giet er een scheutje azijn bij en laat 15 minuten inwerken. Spoel door met heet water. Dit houdt de leidingen schoon en voorkomt nare geurtjes.​

Vermijd het doorspoelen van vaste stoffen. Gooi wattenstaafjes, tandenstokers en andere kleine voorwerpen niet in de wastafel, maar bij het restafval.

Maak de sifon elk kwartaal schoon. Door preventief de sifon te demonteren en schoon te spoelen, verwijder je opgehoopt haar en zeep voordat het een probleem wordt.

Veelgestelde vragen

Wastafel verstopt, wat te doen als eerste stap?
Begin met het verwijderen van zichtbaar haar uit de afvoeropening met een ijzerdraad of afvoerhaak. Probeer vervolgens te ploppen met een rubberen plopper. Werkt dit niet, maak dan de sifon schoon.

Hoe vaak moet ik de sifon schoonmaken?
Voor een goed werkende afvoer is het verstandig om de sifon elk kwartaal schoon te maken. In huishoudens met veel haargebruik (lange haren, veel scheren) kan maandelijks schoonmaken nodig zijn.

Werkt baking soda echt om verstoppingen te voorkomen?
Ja, baking soda lost zeepresten en kalkaanslag op en neutraliseert geurtjes. Gebruik het preventief: een eetlepel per maand volstaat om de leidingen schoon te houden.

Kan ik een chemische ontstopper gebruiken bij een volledig verstopt putje?
Nee, bij een volledige blokkade kunnen de korrels niet op de juiste plek komen. Bovendien kunnen ze dan uitdrogen en een nog hardere prop vormen. Maak eerst de sifon schoon of gebruik een ontstoppingsveer.

Wanneer moet ik een loodgieter bellen?
Schakel een professional in als je eigen pogingen geen resultaat opleveren, als meerdere afvoeren tegelijk verstopt zijn, of als er water terugstroomt uit de afvoer. Ook bij terugkerende verstoppingen is een loodgieter nodig om de onderliggende oorzaak te vinden.

Tot slot

Een wastafel verstopt is een vervelend probleem, maar in de meeste gevallen goed zelf op te lossen. Begin altijd met de mildeste aanpak: verwijder haar, gebruik de plopper en maak de sifon schoon. Deze mechanische methodes lossen bijna alle verstoppingen op zonder schade aan de leidingen.

Ontstopper korrels kunnen een optie zijn bij hardnekkige verstoppingen, maar gebruik ze met voorzichtigheid en volgens de gebruiksaanwijzing. Voorkomen blijft het beste: een afvoerzeefje, regelmatig heet water en maandelijks soda houden je badkamerafvoer schoon en vrij van stank.

Blijven je pogingen zonder resultaat of heb je te maken met terugkerende verstoppingen? Dan is het verstandig om een vakman te raadplegen. Een professional kan de oorzaak achterhalen en de verstopping op een veilige manier verhelpen, zonder risico op schade aan je leidingen.